In opdracht van Erfgoedvereniging Bond Heemschut in Amsterdam onderzocht bureau DOCKK de bestaande praktijk van waarderingsparticipatie van Post '65-erfgoed, of te wel in hoeverre burgers een stem hebben in het waarderen van erfgoed dat dateert van ná 1965. Het onderzoek vond plaats in het kader van het Europese FARO-programma en geeft zicht op het brede veld van erfgoedwaardering rond Post '65.
Ons jongste erfgoed, uit de Post ’65-periode, komt steeds meer op het netvlies van professionele en particuliere erfgoedzorgers, architecten, stedenbouwkundigen, planologen, sociologen, onderzoekers, docenten en studenten én betrokken burgers. Sommige gemeenten lopen voorop als het gaat om inventarisatie van het Post ‘65-erfgoed, andere staan nog aan het begin.
Steeds vaker wordt daarbij, naast bescherming en behoud van cultuurhistorische erfgoed, ook het belang van de aan erfgoed te koppelen sociale waarden, het belang van het erfgoedverhaal en publieke toegankelijkheid van het erfgoed ingezien. De verwachting is dat de toekomstige Omgevingswet dit verder zal faciliteren, zij het dat de verschillen tussen gemeentelijke Omgevingsvisies nog wel groot zijn, zeker wat betreft het nog onbeschermde erfgoed. Waarderingsparticipatie bevindt zich bij veel gemeenten nog in een pioniersfase.
Verschillende gemeenten experimenteren met burgerparticipatie als het gaat om de waardering van hun erfgoed. Ze hanteren daarvoor diverse middelen, uiteenlopend van het uitnodigen tot het aandragen van monumenten door burgers; het organiseren van workshops en andere activiteiten rond erfgoed, tot het uitnodigen van eigenaren van panden om deze vrijwillig als gemeentelijk monument aan te melden.
Corporaties en ontwikkelaars zijn belangrijke spelers als het gaat om de toekomst van de Post ‘65-erfenis. Corporaties hebben relatief veel Post ‘65-erfgoed in bezit. De nationale opgave om het (Post ’65-)bezit te verduurzamen is sterk verweven met beslissingen van corporaties over ‘sloop en nieuwbouw’ versus renovatie en restauratie en zal naar verwachting grote impact hebben op het Post ’65-erfgoed en is daarmee aandachtspunt.
Ook ontwikkelaars kunnen met ontwikkelactiviteiten vanuit gebiedsaanpak, nieuwbouw en verdichting grote impact hebben op Post ‘65-erfgoed. Er zijn talrijke individuele initiatieven op het gebied van het behoud van Post ‘65-erfgoed, die het door hun onderscheidende impact waard zijn om sterker op de radar te komen.
Naast de inspirerende voorbeelden van gemeenten om burgers actief te betrekken bij (Post ’65-)erfgoed, is er ook sprake van ilemma’s, twijfel en vragen bij betrokkenen. Twijfels en vragen zijn er ook bij erfgoedverenigingen en initiatieven die rond (Post ’65-)erfgoed actief zijn.
Verder experimenteren, nader onderzoek en, met alle betrokken en partijen, lessen leren vanuit de gesignaleerde dilemma’s, twijfels en vragen, zal de weg naar bredere waardering van Post ’65-erfgoed verder kunnen vereffenen. Dat Post ’65-erfgoed steeds meer op de radar komt van bredere groepen en als drager van verhalen meer betekenis krijgt, biedt perspectief op een zorgvuldiger omgang met dit jongste erfgoed.
Lees hier het rapport 'Post ’65-erfgoed en waarderingsparticipatie. Een verkenning van de praktijk.'