Het Kantoorverzamelgebouw ‘Leeuwenburg’ aan het Amstelplein en de Weesperzijde in Amsterdam verdient een beschermde status. Om die reden heeft Heemschut Amsterdam eerder deze maand het stadsdeel Oost verzocht om het als gemeentelijk monument te erkennen. Veel grootschalige kantoorgebouwen uit de periode 1970-1980 zoals Leeuwenburg, zijn niet geliefd en daardoor vaak extra kwetsbaar voor sloop of verminkende verbouwingen. Dat lot moet Leeuwenburg bespaart blijven.
Leeuwenburg is in 1971 ontworpen door Piet Zanstra (1905-2003) en in 1977 opgeleverd op het voormalige fabrieksterrein De Omval aan de Amstel. Architect Zanstra had in de jaren 1960 een aantal (kantoor)gebouwen op zijn naam staan, meestal met robuuste hoofdvormen en met materialen die de directe bouwomgeving vaak negeerden en waren niet zelden omstreden. Het beruchte en inmiddels gesloopte Maupoleum aan de Jodenbreestraat en het tegenwoordige Leonardohotel aan het Rembrandtpark zijn voorbeelden van dergelijke kantoorpanden van zijn hand.
Leeuwenburg bestond oorspronkelijk uit kantoorruimtes, een voetgangersgebied met restaurant, café, expositieruimte en winkels op de begane grond, en parkeerruimte onder het gebouw: al met al een van de grootste kantoorgebouwen in de stad. Een flexibele opzet en indeling zorgde ervoor dat het voor meerdere gebruikers interessant zou zijn. ING-voorganger de Rijkspostspaarbank was de eerste gebruiker, twintig jaar later gevolgd door de Hogeschool van Amsterdam, Faculteit Techniek.
Het complex Leeuwenburg is van architectonische waarde als typerend voor de betonarchitectuur van de jaren zeventig, waarbij de prefabricering ver is doorgevoerd in onder meer de perfect gedetailleerde gevelelementen. Gestandaardiseerde, rechthoekige panelen van grindbeton, panelen voorzien van diepe vensteropeningen, allemaal kenmerkende en terugkerende elementen in deze bouwtraditie. Ook aan het straatmeubilair is de nodige aandacht besteed zodat een grote mate van samenhang in vormgeving en materiaalgebruik is ontstaan. Met het Shell-gebouw in Rotterdam vormt het een hoogtepunt in het oeuvre van Piet Zanstra en zijn bureau Zanstra, Gemlig Meyling en De Clercq Zubli.
Diverse, soms iconische, kantoorgebouwen uit deze periode zijn alweer gesloopt of rigoureus gerenoveerd/verbouwd. Het is daarom van groot belang om voor deze periode kenmerkende en kwalitatief goede gebouwen, ook al worden die nog niet algemeen gewaardeerd, te behouden.
Leeuwenburg ontbreekt nog op de Waarderingskaart architectonische en stedenbouwkundige kwaliteit en geniet daardoor momenteel geen bescherming. Met de aanwijzing tot gemeentelijk monument kan worden gewaarborgd dat dit bijzondere kantoorcomplex in de huidige, uiterlijk goed bewaarde staat behouden blijft.
