De commissie Amsterdam van Heemschut juicht het toe dat wordt gekeken naar de architectonische kwaliteiten van het IJplein in Amsterdam Noord. Deze maand werd bekend dat het plein door de stadsdeelcommissie Noord wordt voorgedragen tot beschermd stadsgezicht. Heemschut drong al eerder aan op een onderzoek naar de kwaliteiten van het plein.
Wij komen niet alleen op voor de bebouwing uit de periode van de wederopbouw (1945-1965), maar ook steeds meer voor het erfgoed van de decennia daarna. Dat wil zeggen de periode van de stadsvernieuwing, het structuralisme en bekende architecten als Herman Hertzberger en Aldo van Eyck. Eén van de kenmerkende woningbouwprojecten uit die tijd is het IJplein in Noord. Deze buurt is gerealiseerd onder leiding van Rem Koolhaas. Helaas staan delen van deze wijk momenteel sterk onder druk.
Deze locatie vlak achter het Centraal Station, aan de overzijde van het IJ was lang het domein van de zware industrie. Kort na het vertrek van de laatste industrie in 1980 is alle oude bebouwing gesloopt en de aanwezige insteekhaven gedempt. Het stedenbouwkundig plan voor de nieuwbouw is door Rem Koolhaas gemaakt. Dit plan voorzag in woonblokken die voor een groot deel dwars op de richting van het IJ staan. Hierdoor hebben de bewoners vrijwel allemaal uitzicht op het IJ. Ook aan de inrichting van woonomgeving besteedde Rem Koolhaas tot in detail aandacht, wat nog steeds te zien is aan de groene binnenterreinen. In de westelijke punt zijn de woongebouwen ontworpen door de architect H.M.A. van der Meer. De woongebouwen rond Het Dok zijn ontworpen door de architecten K. de Kat en D. Peek. De woon- en winkelgebouwen aan de Motorwal zijn ontworpen door Rem Koolhaas.
Mede als gevolg van de realisatie van de Noord/Zuidlijn wordt er door de gemeente weer naar deze plek gekeken. Mogelijk wordt alsnog het metrostation Sixhaven gerealiseerd. De in- en uitgang van het station komt dan vlak naast de bebouwing van het IJplein te liggen. Ook is er sprake van een intensivering van de veerverbinding en mogelijke woningbouw rondom het metrostation. Om de toenemende verkeersstroom mogelijk te maken wordt overwogen om één van de appartementen-gebouwen van het IJplein te slopen.
Lees ook in Het Parool:
Beschermd stadsgezicht moet IJplein behoeden tegen sloop of hoogbouw
Daarom vindt Heemschut dat de kwaliteiten van het stedenbouwkundig plan IJplein zorgvuldig onderzocht en behouden moeten worden. Vooral de zichtlijnen naar het water zijn van grote waarde, maar ook de verhoudingen tussen de bouwvolumen en de open, groene ruimten van het complete ensemble zijn van belang.
Maar Amsterdam Noord is niet de enige plek die Heemschut zorgen baart in de stad. ER lopen meer verzoeken voor beschermd stadsgezicht:
Heemschut Amsterdam vraagt aandacht voor bescherming stadsgezichten
