De kerk van het dorp Oterleek is door het gemeentebestuur van Alkmaar aangewezen als gemeentelijk monument. Het initiatief daartoe kwam van de Historische Vereniging Alkmaar , Cuypersgenootschap en de Bond Heemschut. Aanleiding was de voorgenomen verkoop van de kerk - die overigens al lang particulier eigendom is – en zorg om de toekomst ervan.
Oterleek ligt aan de noordkant van de Schermer. De kerk aan de Dorpsstraat is in 1925 gebouwd als Hervormde Kerk in een sobere trant van de Amsterdamse Schoolstijl. Het ontwerp is van de Amsterdamse architect Jaap Molenaar. De bouwers werden Moeijes en Joh. Harskamp voor een aanneemsom van 21.111 gulden.
Al vanaf het jaar 1100 is sprake van een kapel op deze plek. Op een landkaart van 1626 is hier een kerkruïne afgebeeld en in 1922 werd de voorlaatste kerk afgebroken.
Al in 1968 heeft de kerk zijn religieuze functie verloren en in 1980 heeft het kerkbestuur het gebouw verkocht aan een particulier. De toren met het entreeportaal kwam in eigendom van de gemeente. Daar doet de gemeente nu overigens weer afstand van. Het kerkgebouw en de toren vormen nu weer één bezit.
Maar in wiens eigendom en met welke functie dan ook, een kerk blijft een kerk en daarom zijn de erfgoedorganisaties blij dat de gemeente het hele gebouw nu een beschermde status heeft gegeven. De belangrijkste kwaliteit en reden voor de bescherming is dat de kerk een gaaf en weinig voorkomend voorbeeld is van deze sobere versie van Amsterdamse School in een historisch lintdorp. Met de robuuste hoofdvorm en de markante toren draagt het gebouw sterk bij aan het silhouet van het dorp en bepaalt daarmee de ruimtelijke kwaliteit en de cultuurhistorische identiteit van Oterleek.
Foto: Gemeente Alkmaar