Op veel plaatsen in Amsterdam moet het elektriciteitsnet vanwege de toenemende vraag worden uitgebreid. Dit betekent veel elektriciteitshuisjes in de openbare ruimte erbij. Heemschut Amsterdam pleit voor goed ontworpen nutsvoorzieningen, op de minst storende plekken en om daarbij de welstandscommissie te betrekken.
De gemeente en Liander voorzien dat er misschien wel circa 2600 middenspanningsruimten (MRS’s) in de stad bij moeten komen. Slechts een beperkt aantal daarvan kan worden opgenomen in bestaande of nieuwe bebouwing. Zeker in het Centrum en de vooroorlogse wijken daar omheen kan dat een aantasting van de openbare ruimte vormen. Alle reden dus om deze uitbreiding zorgvuldig voor te bereiden.
Indien plaatsing in de openbare ruimte onontkoombaar is, geef dan juist voorkeur aan minder opvallende locaties voor nieuwe MSR’s in zijstraten of in de randen van parken, i.p.v. op zichtbare locaties aan grachten, op doorgaande wegen en op pleinen. Laat niet het opheffen van parkeerplaatsen op kades de meest voor de hand liggende oplossing zijn, want juist daar maken de MSR’s het meeste inbreuk op het stadsschoon.
Zorgvuldig en duurzaam ontwerp
Voor de door Liander gebruikte standaardobjecten gelden geen welstandseisen (zie foto’s). Amsterdam had voor de oorlog de goede traditie om allerlei nutsvoorzieningen door architecten te laten ontwerpen. Beroemd is het door Amsterdamse Schoolarchitecten vormgegeven straatmeubilair. In de jaren 1990 is geprobeerd die traditie te laten herleven. In opdracht van de dienst Ruimtelijke Ordening en de ontwikkelaars ontwierp Huibert Groenendijk een specifiek transformatorhuisje passend in de nieuwe woonwijk op het Java-eiland.
Het zijn voorbeelden die navolging verdienen. Laat voor de stad goed vormgegeven MSR’s ontwerpen, in enkele varianten die passen in de specifieke omgeving, stedelijk buurten (Centrum, 19de-eeuwse gordel, Ring 20-40) en minder stedelijk en meer groen (AUP). Wellicht is het mogelijk een variant te ontwerpen die geplaatst kan worden aan de rand van een plantsoen of park en gedeeltelijk (aan drie zijden) begroeid kan worden.
Het zorgvuldig ontwerpen van deze MSR’s is een extra investering, maar een investering die de stad verdient, want als daardoor de weerstand van bewoners tegen de te plaatsen objecten afneemt en de schoonheid van de stad er niet onder lijdt, betekent dit grote winst. Zorgvuldig ontworpen objecten worden over het algemeen liefdevoller behandeld dan lelijk straatmeubilair, waarmee dat duurzamer is. Op het Java-eiland ging het destijds slechts om enkele objecten, het grote aantal van circa 2600 MSR’s – waarvan een substantieel deel in de openbare ruimte – is zo’n investering waard!
Welstand
Het is raadzaam hierbij de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit te betrekken. Tot nog toe wordt er nauwelijks paal en perk gesteld aan nutsvoorzieningen op straat, met soms verrommeling en vervuiling tot gevolg. Gezien de enorme opgave om 2600 MSR’s te realiseren is dit het juiste moment om hierop strenger toe te zien en kaders te stellen. Dat is van belang voor de gehele stad, niet alleen het UNESCO-werelderfgoedgebied en de beschermde stads- en dorpsgezichten, maar alle wijken en buurten.
Beeld: Verrommeling door elektriciteitshuisjes aan de Kloveniersburgwal.
