De provincie Zuid-Holland is behoorlijk verstedelijkt. Het polderlandschap staat onder druk, een ontwikkeling die gezien de plannen voor grootschalige woningbouw zal toenemen. Bodemdaling is problematisch voor het cultuurlandschap en de historische inrichting van het land.
In de polders staan boerderijen die soms eeuwenoud zijn. Sommigen zijn rijksmonument. Erfgoedvereniging Heemschut constateert dat boerderijen in de provincie steeds slechter worden onderhouden. Dit merken wij aan de meldingen van bezorgde leden. De vereniging heeft bij drie gemeenten handhavingsverzoeken tegen moedwillig verval van monumentale boerderijen ingediend.
Een wel zeer schrijnend voorbeeld is de Geertruidahoeve in de gemeente Zuidplas. Heemschut heeft na 2016 nu voor de tweede keer een handhavingsverzoek ingediend en herhaaldelijk – ook ruim voor de coronamaatregelen - geprobeerd met B&W in gesprek te komen. Wij worden nog steeds buiten de deur gehouden. Tot onze verwondering verklaarde verantwoordelijk wethouder Hordijk deze week op camera dat hij met ons in gesprek is. Overvallen door de pers kan hij niet zijn geweest, want wij hebben hem ruim vijf dagen de tijd gegeven zich te beraden op vragen van de pers.
De bewering dat de gemeente er serieus mee bezig is, horen wij ook al jaren. Feitelijk gebeurt er niets. In 2019 werd door ons geverifieerd of de genoemde partij serieuze belangstelling had. Dat verhaal werd door Heemschut eind 2019 doorgeprikt.
Flankerend beleid via een aanjager herbestemming is op aandringen pas zeer recent ingeschakeld. Overheidstaken zijn blijven liggen. Er is duidelijk veel meer nodig.
• Heemschut heeft de provincie Zuid-Holland opgeroepen tot actie.
Handhaving en toezicht op verval
Eigenaren hebben in Nederland een onderhoudsplicht bij rijksmonumenten. In de Erfgoedwet is opgenomen dat het moedwillig onthouden van onderhoud strafbaar is. Gemeenten dienen deze wet te handhaven. Ze kunnen een eigenaar boetes (‘lasten’) opleggen als deze een rijksmonument niet van het minimale onderhoud voorziet. Het gaat niet om een likje verf, maar het gaat om onderhoud waardoor het erfgoed behouden blijft voor toekomstige generaties.
Heemschut hoopt dat de aangeschreven gemeenten dit middel zullen gebruiken om verder verval bij de drie boerderijen te voorkomen.
Het probleem is groter dan de drie vervallen rijksmonumentale boerderijen. De laatste jaren ziet Heemschut steeds vaker agrarische bedrijven vervallen of verdwijnen. Het grootste deel van deze gebouwen is niet beschermd en verdwijnt bijna gedachteloos. Het gevolg hiervan is verschraling van het landschap en verlies van ons agrarisch erfgoed.
• Heemschut vraagt de provincie Zuid-Holland de gemeenten bij te staan het agrarisch erfgoed te behouden.
