Donderdag 30 mei organiseerde Heemschut Noord-Holland een excursie naar Wieringen. Wieringen is in 2024 al een eeuw geen eiland meer. Een mooi moment dus om eens een kijkje te nemen bij de voormalige eilandbewoners. Lees hieronder de terugblik.
Hoog gezeten in de bus van de firma Peer & Co uit Hippolytushoef was het glooiende landschap van Wieringen goed te observeren door de bijna zestig deelnemers aan de excursie. Heemschut organiseerde de rit op de laatste meidag, een zonnige bovendien, samen met de historische vereniging Wieringen en het Museum Jan Lont ter gelegenheid van het feit, dat Wieringen honderd jaar geleden verbonden werd met het vasteland.
De basis van het landschap werd 11.000 jaar geleden gelegd in de laatste ijstijd. Bulten van keileem, langgerekte zandwallen en her en der een zwerfkei bepalen het. Vanuit de bus was het goed zien, vooral omdat enkele geboren Wieringers aan boord, de groep attent maakte op de details. De gidsen wisten uit eigen herinnering uit de kindertijd nog veel anekdotes. Bijvoorbeeld hoe op weg naar opa een zusje nooit over een weg die dikwijls onderliep dorst te fietsen en ver omrijden moest, terwijl haar broer het rijden door de laag water wel spannend vond.
Gestopt werd bij de voormalige pastorie in Oosterland, waar na de Eerste Wereldoorlog de Duitse Kronprinz in ballingschap verbleef, gescheiden van zijn gezin maar met zijn maîtresse bij de hand in het naastgelegen huisje. Via de Quarantaineweg, een herinnering aan VOC-tijden, waarin zieke schepelingen hier herstelden van hun tropische aandoeningen – of niet – ging het naar de honderd jaar oude Kort Afsluitdijk. De verbinding tussen Van Ewijcksluis en het eiland die niet zonder technische moeilijkheden tot stand kwam. Een ‘deuk’ in de dijk herinnert aan de calculatiefout die wegspoelen van de ondergrond niet verhinderde, maar wel leidde tot een uniek vogelreservaat, pleisterplaats voor lepelaars.
Over het nieuwe land de Wieringermeer ging het langs de Wierdijk, de enige dijk ter wereld die nog uit pakketten wier is samengesteld, naar het Museum Jan Lont in Stroe, een boerderij waar de tijd na het overlijden van de eigenaar en naamgever van het museum stil heeft gestaan. De kar van de bakker, een brancard op wielen, een brandspuit en een koets uit het midden van de negentiende eeuw zijn enkele van de pronkstukken. Buiten naast een gereconstrueerde zodenwal lag een middeleeuwse sarcofaag in brokken, ongetwijfeld bezit van een edele familie, die er meerdere familieleden in had bijgezet.
Binnen kregen de bezoekers een ‘luie karnton’ te zien, waarin de kaas als ware het een kinderledikant in gewiegd kon worden. Voor de fijnste smaak, kneep de boerin er een in een boerenzakdoek gewentelde verse schapendrol boven uit. Apocrief of niet, de Keuringsdienst van Waren zou er in onze tijd niet achter moeten komen.
Op een steenworp van het museum, dat recent dankzij een legaat, subsidies en andere bijdragen van een ruim bezoekerscentrum is voorzien, staat op een bult de Heidense Kapel. Ooit kerstende Willibrord op deze mystieke verhoging van het landschap een heidense tempel, voorzien van een steen met een varken erop. Nu is het een kerkhof voor lokaal gebruik, met een in natuursteen opgetrokken moderne kapel erop, gesierd met een steen in de zijgevel met opnieuw… een varken. Symbool van een voorchristelijke lokale cultus.
