Bij de sloop van een recreatiegebouw op ’t Vaneker is een bijzonder kunstwerk uit de wederopbouwperiode van de voormalige Vliegbasis Twenthe behouden en herplaatst, dankzij de inzet van de Werkgroep Monumentale Kunst van Heemschut, de gemeente Enschede en de eigenaar van het terrein Technology Base. Het kunstwerk heeft een nieuwe bestemming gekregen op de evenementenlocatie Vliegveld Twenthe, in een hangar die ook deel uitmaakte van de voormalige vliegbasis.
Het kunstwerk is een zogenaamd sgraffito, opgebouwd uit verschillende lagen pleisterwerk. Het kunstwerk is van de Twentse kunstenaar Joep Gierveld en gemaakt in de wederopbouwperiode (1945 tot circa 1972). In deze periode na de verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog wordt niet alleen de infrastructuur van steden hersteld, maar wordt ook steeds grootschaliger gebouwd. Een belangrijk kenmerk van de wederopbouwperiode is de samenwerking tussen opdrachtgevers, architecten en beeldend kunstenaars. Kunstenaars kregen opdrachten monumentale kunstwerken te maken die de monotonie van de nieuwbouw moeten doorbreken.
Architectuurgebonden kunst
De kunstwerken zijn niet alleen groot van formaat, maar zijn ook vast in en tegen gebouwen aangebracht en daarom wordt gesproken van monumentale of architectuurgebonden kunst. Deze monumentale kunst wordt niet alleen gekenmerkt door een heel eigen vormen- en beeldtaal, maar ook door de toepassing van nieuwe materialen, zoals beton en cortenstaal. Naar de kunsthistorische betekenis van de monumentale kunst uit de wederopbouwperiode is de laatste jaren veel onderzoek gedaan. Steeds duidelijker wordt dat een groot deel van deze kunst unieke kwaliteiten bezit en dit gold ook voor het sgraffito in het gebouw op ’t Vaneker dat gesloopt werd.
Herplaatsing in de stad Enschede
Het werk behoort tot het erfgoed van Enschede en diende daarom behouden te blijven en weer herplaatst te worden in de stad. De Werkgroep Monumentale Kunst en de gemeente Enschede zijn o.a. via een oproep in de regionale media op zoek gegaan naar een geschikte locatie voor het kunstwerk met een afmeting van 6 m x 1,2 m en een gewicht van 1.440 kilo.
Behoud industrieel, cultureel en militair erfgoed
Marten Foppen, directeur Vliegveld Twenthe Evenementenlocatie: “Het behoud van industrieel, cultureel en militair erfgoed is een kernwaarde bij onze activiteiten. Gasten stellen alle erfgoedelementen zeer op prijs, het vormt het ‘decor’ waartegen hun evenement zich afspeelt. Met als thema ‘recreatie en ontspanning’ geeft dit kunstwerk toegevoegde waarde aan de totaalervaring op Vliegveld Twenthe.” Hij vervolgt: “Het vliegveld was vroeger niet zomaar toegankelijk, door onze activiteiten maken we erfgoed zichtbaar voor een breed publiek.”
Beter zichtbaar dan in het verleden
Norman Vervat van de Werkgroep Monumentale Kunst: “Wij zijn erg blij dat dit unieke kunstwerk behouden is gebleven. Te vaak zijn ook in de regio Twente dit soort kunstwerken verloren gegaan. Dankzij deze herbestemming blijft dit bijzondere erfgoed voor de regio behouden en is het zelfs beter zichtbaar dan in het verleden. Hopelijk vindt dit voorbeeld elders navolging.”
