Erfgoedvereniging Bond Heemschut heeft de gemeente Ede schriftelijk verzocht om de Muur van Mussert, Hessenweg 85 te Lunteren, op de korte termijn te beschermen als gemeentelijk monument. Er was de afgelopen week veel te doen rondom het monument dat met sloop bedreigd wordt.
Heemschut heeft de gemeentelijke monumentenstatus maandag samen met het Cuypersgenootschap, vereniging Oud Ede en vereniging Oud Lunteren gedaan. Op dit moment is de toekomst van de muur zeer onzeker. De eigenaar stuurt aan op sloop. Dat is zeer onwenselijk. De muur is onderdeel van een zwarte bladzij uit onze geschiedenis. De Muur is het enige nog bestaande specifiek voor, en in opdracht van de N.S.B. ontworpen bouwwerk. Daarmee heeft het een zeer grote historische waarde. Het behoud van de muur kan nu en in de toekomst een belangrijke bijdrage leveren aan het gesprek over deze periode.
De Muur van Mussert op camping de Goudsberg in Lunteren maakte deel uit van een beoogd Nationaal Tehuis van de N.S.B. op een stuk grond van circa 16 hectare, waarop gebouwen (vergaderruimten, facilitaire voorzieningen) waren geplaatst. Kern van het gebied was de grote komvormige plek, waar van 1936 tot 1940 de jaarlijkse Hagespraak werd gehouden. De komvormige ruimte werd aan één zijde begrensd door een nog steeds aanwezige grote, gemetselde muur met een spreekgestoelte. De in 1931 opgerichte Nationaal Socialistische Beweging (N.S.B.) wilde met de Hagespraken de eenheid van de partij benadrukken.
De muur van Mussert bezit op lokaal en nationaal niveau een evidente cultuurhistorische waarde. Tevens heeft de muur een duidelijke architectuurhistorische betekenis. De Muur vormt een teken ter herinnering, maar ook van waarschuwing.
De muur is van grote waarde als illustratie van de ontwikkeling van de N.S.B. en de navolging door deze bond van Nazi-Duitsland. De muur illustreert de grote ambities van de N.S.B. en het stempel dat deze organisatie op de Nederlandse historie heeft gedrukt. Ook qua architectuur is de Muur het behouden waard. Het is bovendien het enige bewaard gebleven bouwwerk van de architect Mart Jansen, ontwerper van het “Nationaal Tehuis”.
Gezien de aanwezige sloopdreiging hebben wij de gemeente verzocht om ons verzoek met spoed af te handelen. Wij realiseren ons dat er op dit moment nog een overleg gaande is tussen het Rijk en de gemeente Ede over de bescherming van dit erfgoed. Het is gezien de sloopdreiging onwenselijk om de uitkomst van deze discussie af te wachten. Het is noodzakelijk dat de gemeente Ede de verantwoordelijk neemt om dit erfgoed goed te beschermen als gemeentelijk monument. In de toekomst kan de muur dan mogelijk alsnog rijksmonument worden.